XV wiek był w Europie czasem nowych idei i przełomów. Jest to również doba pierwszych reformacji religijnych i sprzeciwów wobec Kościoła. W ten nurt wpisali się także czescy husyci, działający ponad sto lat przed Marcinem Lutrem.

W maju 1420 światło dzienne ujrzały podstawowe teksty husytyzmu ? cztery artykuły praskie. Inspiracją dla nich były nauki Jana Husa, duchownego i profesora akademickiego. Hus otwarcie sprzeciwiał się wykorzystywaniu przez księży swojej władzy, sprzedawaniu odpustów oraz wywyższaniu papieża ? uważał, że głową Kościoła jest Chrystus. Nauki Husa spotkały się z pozytywnym odzewem wśród mieszkańców Pragi, ale nie spodobały się zwierzchnictwu Kościoła. Zaowocowało to podstępnym zwabieniem Husa do Konstancji i spaleniem go na stosie w czasie trwania soboru.

Śmierć Husa była jednym z podstawowych powodów wybuchu husyckiej rewolucji. Za jej początek uważa się pierwszą defenestrację praską, która miała miejsce 30 lipca 1419 roku. Wyrzucono wtedy przez okno siedmiu katolickich rajców. Husyci, którzy sami siebie nazywali bożymi bojownikami, w ten sposób rozpoczęli długoletnią walkę o uznanie ich wiary.

W sierpniu 1419 roku na tronie czeskim zasiadł Zygmunt Luksemburski, gorliwy obrońca chrześcijaństwa. To on doprowadził do zorganizowania pierwszej krucjaty przeciwko husytom, która zakończyła się wygraną przez nich bitwą na praskim Witkowie. Wojska czeskie dowodzone były przez Jana Žižkę, najemnika spod Grunwaldu. Husyci musieli bronić się wielokrotnie, rozpoczęto przeciwko nim cztery wyprawy krzyżowe ? wszystkie zakończone porażką wojsk katolickich.

W 1458 roku nastąpił przełom w kwestii postrzegania husytów. Czeskim władcą został wtedy Jiří z Pod?brad, pierwszy w Europie król o wyznaniu innym niż katolickie. Już w tym momencie można było zaobserwować chęć pogodzenia husytów i katolików. Ostatecznie doszło do tego w 1485 roku, dzięki podpisaniu pokoju kutnohorskiego, który zakończył okres walk.

Husytów cechowała wysoko rozwinięta sztuka wojenna, za którą odpowiedzialny był przede wszystkim Jan Žižka. Ówczesna broń palna była jeszcze dość prymitywna, husyci preferowali zatem walkę bronią białą. Jako że przewagę w ich wojskach mieli chłopi, dopracowano strategię używania w bitwach różnego typu narzędzi rolniczych. Najbardziej charakterystyczny dla husytów był przystosowany do walki cep. Repliki broni białej używanej przez wojska husyckie można zobaczyć między innymi w budziejowickim muzeum.

Pozdrawiamy, Galeriareplik.pl